Inleiding
Wanneer binnen de kinderopvang signalen ontstaan van kindermishandeling in de thuissituatie, een gewelds- of zedendelict door een medewerker, of seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen, is het van groot belang dat hiermee zorgvuldig en professioneel wordt omgegaan.
Dit protocol is opgesteld om kinderopvangorganisaties – en in het bijzonder Gastouderbureau NL – handvatten te bieden voor het herkennen, bespreken en handelen bij dergelijke situaties, in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving.
Verantwoordelijkheden en taken binnen Gastouderbureau NL
Binnen het werkproces van een gastouderbureau zijn meerdere partijen betrokken:
de gastouder, inclusief eventuele huisgenoten en eigen kinderen,
de (vraag)ouder en diens kind(eren),
en de bemiddelingsmedewerker van het gastouderbureau.
Zowel het opgevangen kind als het kind van de gastouder kan slachtoffer zijn van huiselijk geweld, kindermishandeling of seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ook volwassenen binnen het huishouden, (vraag)ouders of andere betrokkenen kunnen hierin een rol spelen, als dader of getuige.
De rol van de gastouder
De gastouder heeft een signalerende rol en moet in staat zijn signalen van huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel grensoverschrijdend gedrag te herkennen en bespreekbaar te maken. Deze signalen worden zo snel mogelijk gemeld bij de bemiddelingsmedewerker.
De rol van de aandachtsfunctionaris
De aandachtsfunctionaris overlegt met de gastouder over de vervolgstappen – zoals observatie of een gesprek met de vraagouder – en is verantwoordelijk voor het volgen van de stappen binnen het protocol.
De directie van Gastouderbureau NL draagt de eindverantwoordelijkheid voor de juiste uitvoering.
Het wordt sterk aanbevolen om structureel aandacht te besteden aan deskundigheidsbevordering van gastouders rondom dit thema, bijvoorbeeld door scholing en regelmatige bijsturing.
De aandachtsfunctionaris heeft een centrale en adviserende rol bij vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling. Daarom is het wenselijk dat elk gastouderbureau minimaal één aandachtsfunctionaris aanstelt. Deze medewerker – vaak de bemiddelingsmedewerker – is deskundig in signaleren, handelen en het delen van zorgen, en goed op de hoogte van de meldcode en interne werkwijze.
De rol van de houder/directie
De houder of directie is eindverantwoordelijk voor de uitvoering van dit protocol. Zij dragen zorg dat:
de meldcode is opgenomen in het zorg- of veiligheidsbeleid;
alle gastouders bekend zijn met de meldcode en ernaar handelen;
een aandachtsfunctionaris is aangesteld en deze voldoende mandaat en ruimte heeft om de functie goed uit te oefenen;
bij een vermoeden van een gewelds- of zedendelict door een medewerker direct contact wordt opgenomen met de vertrouwensinspecteur van de Inspectie van het Onderwijs, en indien nodig aangifte wordt gedaan.
Daarnaast speelt de directie een centrale rol bij het beoordelen van signalen over seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling en het nemen van passende maatregelen.
Zowel de gastouder als de (vraag)ouder kan signalen van geweld of grensoverschrijdend gedrag neerleggen bij de aandachtsfunctionaris, die vervolgens de signalen verzamelt en de vervolgstappen coördineert.
Routes en stappen binnen het protocol
Route 1: Huiselijk geweld en kindermishandeling in de thuissituatie
(inclusief afwegingskader)
Signaleren en in kaart brengen van signalen
Collegiale consultatie en zo nodig overleg met Veilig Thuis of een deskundige
Gesprek met de ouder (en indien mogelijk het kind)
Wegen van het geweld aan de hand van het afwegingskader – bij twijfel altijd Veilig Thuis raadplegen
Beslissen over melding en het inzetten van noodzakelijke hulp
Raadpleeg bij uitvoering altijd de speciale app of het schriftelijke protocol.
Route 2: Mishandeling of misbruik door een medewerker jegens een kind
(meldplicht)
1A. Signaleren en vastleggen
1B. Directe melding van het vermoeden bij de houder/directie
2. Overleg met de vertrouwensinspecteur
3. Doen van aangifte bij een reëel vermoeden
4. Handelen naar aanleiding van politieonderzoek
5. Nazorg en evaluatie
Raadpleeg bij uitvoering altijd de speciale app of het schriftelijke protocol.
Route 3: Seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling
Signaleren en vastleggen
Melding bij leidinggevende of aandachtsfunctionaris
Beoordeling van de ernst van het gedrag
Nemen van passende maatregelen
Beslissen en handelen
Nazorg en evaluatie
Raadpleeg bij uitvoering altijd de speciale app of het schriftelijke protocol.